Financiële toelichting zonnestroom voor particulieren

Zonnestroom versus sparen

Er zijn verschillende redenen voor particulieren om voor zonnestroom te kiezen. Niet de minste reden is het te verwachten financieel rendement. Veel partijen stellen dat een zonnestroom installatie een hoger rendement geeft dan sparen. Ter onderbouwing:

• De korte termijn spaarrentes in Nederland bedragen maximaal 2% (Q1 2014)
• De middellange termijn spaarrentes in Nederland bedragen maximaal 3,5% (Q1 2014)
• De inflatie (geldontwaarding) in Nederland over 2013 bedroeg 2,5% (belangrijk aandeel hierin was belastingverhoging: 1,2%)
• De vermogensrendementheffing in Nederland (belasting op het vermogen in box 3 zoals spaargeld, beleggingen, etc) bedraagt 1,2% (2013).

Sparen heeft momenteel dus mogelijk zelfs een negatief effect op een de vermogensontwikkeling. Er zijn natuurlijk andere opties dan sparen, zoals beleggen, maar dat gaat veelal gepaard met hogere risico's en schommelingen in de vermogensontwikkeling. Het geld kan natuurlijk ook uitgegeven worden aan andere energie / geld besparende maatregelen in de woning zoals isolatieverbetering, de inzet van een warmtepomp of een zuinigere CV-ketel,  

Wat zal blijken is dat nu investeren in een zonnestroom installatie een aantrekkelijk rendement oplevert tegen betrekkelijke lage risico's.

De kosten van electriciteit in de toekomst

Een argument om nu te opteren voor een zonnestroom installatie is de verwachte prijsstijging van energie in de toekomst.

Notabene: Het energie-verbruik van een Nederlands huishouden omvat naast electricteit ook gas. Waarbij de Nederlandse gasprijs is gekoppeld aan de olieprijs.

Hoewel de prijstrend in onderstaande afbeelding statistisch niet heel erg betrouwbaar is zou de prijs voor electriciteit in 2020 wel eens 60% hoger kunnen liggen dan in 2015. Een zelfde trendlijn toegepast op de olieprijzen is statistisch betrouwbaarder en geeft een verdubbeling van het prijsniveau van 2012 in 2020. 

Prijsindex cijfers en trends

Algemeen; Russisch gas en besparingsopties. 

5 afbeeldingen. (Klik op de afbeeldingen om deze te vergroten)

Met het stijgen van de electriciteitsprijzen zal het rendement van een zonnestroom installatie verder toenemen. In de rendementsberekening van een zonnestroominstallatie lijkt het opnemen van een stijging van de kosten van electriciteit van minimaal 4% per jaar reeel (inclusief inflatie effect).   

Onzekere factoren

Ten aanzien van prijsontwikkelingen zijn er naast de gebruikelijke 'wereldse' factoren zoals economische ontwikkeling ook aan aantal prijs-opbouw specifieke factoren:

• Huidige salderingsregels: Voor zover saldering tegen de huidige condities mogelijk blijft kan een prijstijging van electriciteit met een zonnestroom installatie worden afgedekt. Saldering is het in mindering brengen van de electriciteitsopbrengst van een zonnestroom installatie op de (jaar)afname van electriciteit bij een energie maatschappij.
• Verhouding vaste en flexibele kosten: Het aandeel vaste kosten, zowel voor gas als electriciteit, lijkt toe te nemen. Aangezien saldering betrekking heeft op de variabele kosten kan dit ongunstige gevolgen hebben voor de opbrengst van een zonnestroom installatie. Voor een uitgebreide toelichting zie deze blog van PolderPV. Het is natuurlijk wel mogelijk met de electriciteitsmaatschappij te onderhandelen over de vaste kosten.
• Belastingen: De overheid stelt de regels belastingregels regelmatig bij. Heffingen, BTW- en structuurwijzigingen kunnen de opbouw van de electriciteitsrekening beinvloeden. Om een indruk te krijgen hoe groot deze invloed is zijn onderstaand een aantal grafieken opgenomen. Deze grafieken tonen de invloed van BTW en belastingen op de totstandkoming van de stroomprijs. De grafieken zijn ingedeeld naar vebruikscategorie.

Ontwikkeling transactieprijzen electriciteit Nederlandse huishoudens

Diverse verbruikscategorieën. 

12 afbeeldingen. (Klik op de afbeeldingen om deze te vergroten)

Bron: CBS StatLine. De negatieve bedragen in de lagere verbruikscategorien zijn het gevolg van de toename van de teruggave energiebelasting. 

Kostenfactoren van een zonnestroom installatie

De kosten van een zonnestroom installatie zitten niet alleen in de aanschaf en installatie. Het is echter aan de gebruiker te bepalen welke kosten, factoren en risico's meegewogen worden in een investeringsoverzicht. 

Veelgebruikte financiele argumenten voor particuliere installaties zijn:

• Levensduur van de installatie. Voor zonnepanelen kan worden uitgegaan van een levensduur van 30-40 jaar. Voor een centrale inverter een levensduur van 10-20 jaar. Een centrale inverter dient naar verwachting tussentijds minimaal 1x te moeten worden vervangen gedurende de levensduur van de zonnepanelen. Dit geldt wellicht ook voor een installatie die gebruik maakt van micro-inverters. 
• Rendementsverlies. Een mono-of polykristallijn zonnepaneel zal na 25 jaar in gebruik te zijn geweest met enige waarschijnlijkheid nog een omzettingsrendement halen van 80% of meer (ten opzichte van het initieel rendement). Het rendementsverlies bedraagt minder dan 1% per jaar. Dunne-film zonnepanelen degraderen iets sneller en zullen na 25 jaar gebruik met enige waarschijnlijkheid nog een omzettingsrendement halen van 70% of meer. Het rendementsverlies bedraagt iets meer dan 1% per jaar. Het het dalen van het paneelrendement daalt (op termijn) ook de kilowattuur (kWh) opbrengst.
• Financieringskosten. Hoewel een installatie kan worden aangekocht met eigen (spaar)geld kan financiering een optie zijn. Zowel vanuit de centrale overheid als vanuit een groeiend aantal gemeenten bestaan er groene (gesubsidieerde) financieringen. Hierbij kan geld worden geleend voor de aankoop en installatie van een zonnestroom installatie tegen een (veel) lager rentepercentage dan gebruikelijk in de markt. Ook banken en andere partijen bieden groene, financieel aantrekkelijke financieringen. De rentekosten van een dergelijke financiering zijn veelal fiscaal aftrekbaar in box 1.
• Verzekeringskosten. Hoewel een zonnepaneel installatie in de regel robuust en veilig is kan een verzekering gewenst zijn. De kosten voor een verzekering, dit kan ook een uitbreiding zijn op uw bestaande (woon)verzekering is een mogelijke additionele kostenfactor. 
• Subsidieregelingen. Naast subsidieregekingen vanuit de centrale overheid kan er sprake zijn van subsidieregelingen vanuit de lokale overheid (gemeente). Subsidies worden ook vaak verstrekt in de vorm van relatief gunstige financieringen. Neem altijd contact op met uw gemeente.

Uitwerking investering zonder financiering

Onderstaand de uitwerking van een  investering in een zonnestroom installatie. Er is geen sprake van een financiering. Voor de berekeningen - voor het gemak zijn alle bedragen inclusief BTW - zijn de volgende variabelen gebruikt:

• Investering
  • Een zonnestroom installatie met een vermogen van 3000 Wp kost 5600 Euro incl. BTW (aanschaf en installatie)
  • Een geschikte centrale inverter kost bij vervanging 1500 Euro incl. BTW (aanschaf en installatie)
• Opbrengst
  • Het verbruik is hoger dan 2500 kWh per jaar. 
  • De zonnestroom installatie levert initieel 2500 kWh per jaar. Hiervoor geldt een salderingsregeling. Dat wil zeggen dat de electricteitsmaatschappij de opbrengst van het zonnestroom systeem in mindering brengt op de levering van stroom.
• Technische factoren:
  • Levensduur zonnepanelen 30 jaar
  • Rendementsvermindering zonnepanelen gemiddeld 1% per jaar
  • Levensduur inverter 15 jaar
• Salderingsregeling
  • De electriciteitsmaatschappij vergoedt 19 cent inclusief BTW per geleverde kWh zonnestroom (t/m maximaal het eigen verbruik).
  • De prijsstijging van electriciteit bedraagt ong. 4% (incl. inflatiecorrectie). De saldering gaat hiermee gelijk op.
• Spaarrente.
  • Het bedrag dat de electriciteitsmaatschappij niet (langer) in rekening brengt als gevolg van de salderingsregeling zou in principe op een spaarrekening kunnen worden geplaatst. Ofwel het bedrag ter groote van de maandelijkse lastenverlichting wordt gespaard. In onderstaand overzicht wordt de salderingsvergoeding vanaf jaar 1 op een spaarrekening geplaatst met een rentevergoeding van 2%. Het resultaat hiervan is zichtbaar in de kolom vermogensontwikkeling inclusief rentevergoeding.
• Uitgesloten
  • Onderhoudskosten als schoonmaakkosten, systeemcontrole en eventueel softwareonderhoud
  • Tussentijdse vervanging / upgrades van hard- en software managementsystemen
  • Tijdelijke verwijdering van de zonnestroom installatie bij eventueel dakonderhoud
  • Kosten voor een verzekering. 
• Notabene: de BTW op de aanschaf is in principe terug te vorderen. Voor de BTW betaling op de kW-uren die teruggeleverd worden (in mindering gebracht worden op het verbruik) kan in principe vrijstelling worden gevraagd. Hierdoor verbetert het het financieel rendement. 

In onderstaande tabel wordt het financieel resultaat van voorgenoemde zonnestroom installatie getoond over een periode van 30 jaar.

Alle bedragen zijn in Euro's.

Ontw.=ontwikkeling, kWh=kilowattuur, Sald.=saldering, cum.=cumulatief, incl.=inclusief, Verm.=vermogen.

• In dit voorbeeld is het aankoopbedrag van de zonnestroom installatie in het 10e gebruiksjaar terugverdiend.
• Een investering van totaal 7100 Euro resulteert na 30 jaar in een vermogen van ruim 17000 Euro (zonder rentevergoeding) of ruim 23000 Euro (met rentevergoeding).
• Over een periode van 30 jaar is het gemiddeld jaarrendement iets meer dan 3% of iets meer dan 4% afhankelijk van het niet of wel incalculeren van een rentevergoeding.  

Uitwerking investering met financiering 

Onderstaand de uitwerking van een  investering in een zonnestroom installatie. De zonnestroom installatie is gefinancierd op basis van een annuïteitenlening. Voor de berekeningen - voor het gemak zijn alle bedragen inclusief BTW - zijn de volgende variabelen gebruikt:

VOLGT

 Salderen

Het zelf opwekken van zonnestroom levert een besparing op de electriciteitsrekening op. De door de zonnestroom installatie opgewekte stroom wordt verrekend met de stroom die een huishouden afneemt van de electriciteitsmaatschappij. Dit heet salderen. Salderen is gebonden aan een aantal regels en voorwaarden.

Opbouw van het Nederlandse stroomtarief

Het Nederlandse stroomtarief is opgebouwd uit de volgende kostencomponenten:

• Vast
  • Capaciteitstarief (afhankelijk van de hoofdzekeringswaarde(n))
  • Vastrecht aansluiting
  • Vastrecht transport
  • Meetdienst / Netbeheer
  • Energiebelasting (teruggave = gebaseerd op aantal dagen dat er geleverd is. Veelal > 365 dagen)
• Variabel
  • Leveringstarief (hoog/laag)
  • Energiebelasting (betaling = verbruik gebaseerd)
  • BTW

Saldering vindt alleen plaats ten aanzien van de variabele kostencomponenten van de stroomprijs. In bijna alle gevallen is het bedrag voor een gesaldeerd kilowattuur gelijk aan het bedrag dat betaald wordt voor een kilowattuur aan de electriciteitsmaatschappij, dus inclusief energiebelasting en BTW. 

Voorwaarden voor saldering

Een veel voorkomende voorwaarde voor saldering is een geschikte digitale meter. Een digitale meter met terugleverteller is natuurlijk ook een controlemiddel voor eigen nut.

Regels voor saldering

In de regel wordt een zonnestroom systeem aangeschaft om tot een reductie te komen van de kosten voor stroomverbruik. Er kan ook sprake zijn van een zonnestroom systeem waarbij de jaaropbrengst van de installatie (beduidend) hoger is dan het eigen verbruik. Er zijn dus verschillende situaties mogelijk waarop salderingsregels worden toegepast:

• Situatie 1: Een zonnestroom systeem levert niet meer op dan het eigen verbruik groot is. In deze situatie dient de energieleverancier het eigen verbruik geheel te salderen met de opbrengst van de zonnestroom installatie. Belangrijk is dat de vergoeding voor een kWh zonnestroom gelijk is aan de kosten voor een kWh stroom van het net. Dus bijvoorbeeld 20 Eurocent om 20 Eurocent.
• Situatie 2: Een zonnestroom systeem levert meer op dan het eigen verbruik groot is. In deze situatie dient de energieleverancier het eigen verbruik geheel te salderen met de opbrengst van de zonnestroom installatie. Belangrijk is dat de vergoeding voor een kWh zonnestroom gelijk is aan de kosten voor een kWh stroom van het net. Dus bijvoorbeeld 20 Eurocent om 20 Eurocent. Voor de overproductie gelden echter andere regels. De overproductie is de productie van de zonnestroom installatie na de verdiscontering van het eigen verbruik. Voor deze overproductie gelden (wettelijk) andere salderingsregels. De electriciteitsmaatschappij hoeft nu niet langer het reguliere tarief van bijvoorbeeld 20 Eurocent per kWh te vergoeden maar dient een redelijke terugleververgoeding uit te keren. Deze redelijke terugleververgoeding ligt veelal in de buurt van de kale leveringsprijs maar kan varieeren van 6 tot 10 Eurocent per teruggeleverde kWh.
• Voor meer informatie zie Zonnestroom regelingen voor particulieren / salderen

Overzicht salderingsregeling voor particulieren per energieleverancier

Notabene. In de loop van 2014 wordt dit overzicht geactualiseerd en aangevuld.